Sámen 1

18-19 / 64

18 Sámen 1/2014 Sámen 1/2014 19
Valla váttesvuoda da båhtin gå Jåhkåmåhkega bårggemá­
non galggin álgget lulestit tjaktja ja gidá årudagáj guovl­
luj. Ådå boahtte sij årudin Vájsá bájkin desik jávre, jågå ja
jiehkke lidjin jiegŋum. Ja muhtema sijájs etjin sidá tjoahk­
kit boahttsujt lárkkamijda, vaj jåhkåmåhkega oadtjun
lárkket ietjasa boahttsujt.
Samesunde vuohke gásselisvuodajt tjoavddet dat lij rádjat
álggo vájsáluovtagijt Vájssá bájkijs ja nav dåk ietjá guoh­
tombájkijda tjæro sisbielen. Oajválattja tjadádin ájn avtav
nággojåhtemav vájku daj sámi låhko lij unnep ja nággo­
jåhtem lij sæmmi tjæro sisbielen. Dajn tjállagijn majtsá­
mesunnde rájaj jagen 1933, máhttep låhkåt juhte jåhkå­
måhke sámij jådedibme Vájsás ierijt dat lij ållidum.
Nils Erik Guoljoga áddja ij goassak oadtjum árbbit ietjas
áhtje duobddagijt. Nils Erika áhttje hæhttuj farrabus
dipttetietjádijt boahtet dajda duobddágijda ma lidjin álgo
rájes årrum suv fámilja árbbeduobddága.
Nils Erik iesj nággiduváj jåhttåt Vájsás dåk ietjá guohtom­
bájkkáj nav gåktu sámesunnde lij mierredam. Låssåt lij
galla sunji guodet iehtjádijda ietjas árbbeduobddágijt.
Fámodisvuoda dåbddo sijáj lunna, ja vierredahko sijáj
vuostáj, da dåbdo etjin goassak sijáv luojttám. Sjattaj dagu
snuhtje mij vájmon dåbdduj, javlaj Nils Erik Guoljok.
Ij lim dat dåssju boatsojsujtto mij rievdaj. Bájkkenamá aj
divoduvvin. Tjavelkgiehtje lij namma dan njárga mij le
Vájsáluovta ja Rijttsema gaskan. Nuortaga álggin gåhttjot
dav Nihogisnjárgga. Lavnnjegoahte lij vat akta mij bådij
nuortagij maŋen, nav gåktu Sun-Ristin Guoljok giehtoj.
Vuostasj bále gå sån lij lavnnjegoade sinna, de lij danna
suv miela milta nav hávsske.
Gå divna ássjebiele gehtjaduvvu tjoahken, de sjattaj dålusj
álggo vájsásámijda viessomtjerda nav sælldát rievddat. Ja­
gen 1919 álgij Suorvádámma tsieggiduvvat ja jagen 1923 de
dulvvaduváj jávrre vuostasj bále. Sæmmi ájge båhtalin huj
ållo fámilja nuorttat gænna birrusisj 4000 boahttsu dåk
bájkkáj gånnå åvdutjis lidjin 2000 boahttsu. Jávrre atsij ja
guohtoma gárttjun. Iemeårro vierttijin nákko tjadá åvdås
mannat vaj sadje sjaddá ådå boahttijda.
Dajda gudi áhtjak båhtalam, ij rievddam
dåssju vuohke gåktu boahttsujt sujttit gå
sij jåvsådin dán ådå bájkkáj. Åvddåla sij
lidjin oaggum vuokkajn gidájt gå lidjin
jåhtemin. Ieme årrojs sij oahppin guol­
lit viermij. Vuostak dal etjin ådå boahtte
bivde ienep guolijt gå majt ietja dárbahin
sijdajnisá. Valla maŋenagi bivddegåhtin
sij aj guolijt majt vuobddin.
Nuortta-Vuonan máhttin ulmutja jådedit
vájk man ållo duodjegálvojt. Råmså stá­
da lij oasestimstáda ja merramannulaks­
táda. Danna lij huj ållo oasstem ja vuobd­
dem dålusj rájes. Dán ådå bájken gåsi
nuortaga lidjin boahtám, sij etjin varg­
ga mavge vuobddám duojijs. Dan hárráj
lij viehka sieradus dan guoktá gaskan,
Jåhkåmåhkke lij dagu måskos Råmså
merrastáda guoran gå dajt buohtastahttá.
Tjuohte jage juo li gållåm dalutjis gå vuostasj gárásavvun­
na sáme båhtin jåde jagen 1904. Da gárásavvuna sáme
gudi li nuora uddni ja gej guohtombájke li Vájsáednama,
ussjoli ihkap muhttijn juhte dá duobddága li álgos årrom
jåhkåmåhkegij. Majdis huoman galga, sij li sjaddam ba­
jás dán bájken ja e ga diede ietjá giessebájkijt ienni gå dajt
gånnå sij årru.
Jagij ålluj le dille sjaddam vuohkasabbo ja aktak sáme­
sunnde ij desste mierreda gånnå guhtik galggá årrot ja
gånnå guhtik boahttsujt guododit. Moatte nuortaga guoht­
tombájke li Ulldevisduoddarin gånnå aj Jåhkåmåhke sáme
guododi ietjasa boahttsujt. Ja muhtem jagijt de vas jåhkå­
måhkega guododi Vájsá duobddágijn. Dalvijt de dahki sij
aktisasj juohkusijt ja barggi aktan.
Valla da åvdep vuosstemiela da e goassak játta ja vilá vies­
su. Jus da galggi nåhkåt, de manátji gåjt de guokta ulmut­
ja buolva åvdås da gáhtu – jus gáhtu.
Divna valla diehti juhte iemeårro ælla iet­
ja mierredam åvtåk luojttet ietjasa árbbe­
ednamijda. Ælla ga da gudi båhtin jå­
de, vaddám ietjastisá giesseduobddágijt
Nuortta-Vuonan ja jåhtåm muhtem sadjáj
gånnå má ulmutja juo årrum dålutjis.
Vuona rijkka vaskoj ierijt divna Svieri­
ga sámij riektajt ma lidjin dan stáhta ed­
namijn. Vuona rijkka aj sidáj tjerdalat­
tjat åskeldis dárogielak ulmutjijt årrut­
jit nuortas dagu buodon ja duvddan Gárj­
jela vuosstáj. Dan diehti de rájadalájga
goahppátja juohkusa – sihke Gárásavvu­
na sáme ja Jåhkåmåhke sáme ietjasa då­
lusj duobddágijs ierijt. Goahppatja juoh­
kusa sjattajga ståhkusa dan politihkka­
lasj spelanmij lij gålmå stáhta gaskan.
Miessemærkkom Skuollávaldan 1944.