Sámen 1

22-23 / 64

22 Sámen 1/2014 Sámen 1/2014 23
Guollárbånndura ja luonndo viehkken
Tjátjegijt gårrun sij vuovsánáhkes jali nuorjonáh­
kes. Gå sáme álggin årrot vehik bånndura, de siján
slihtura. Gusá, vuovsá, gájtsa, hábrrá, sávtsa, vier­
tsa ja muhtemijn ihkap vil vuontsá ma edesik giesijt
månnijin.
Vuovsánáhkke lij assá ja dåhkkij gámaliertten. Ja
da sáme gudi årrun Divtasvuonan, sij lidjin iene­
musát dåkkir guollárbånndura. Duodden dajda juh­
tusijda majda dálvijt vierttij liegga fiekse, biebbmo
ja tjáhtje, de lidjin juhtusa ja låtte luondon. Årrot
luondon ja viessot dassta majt luonndo vaddá, dat
lij daj sámij viessomtjærdda gudi årrun Divtasvuo­
nan. Valla diehttelis rievdaj viessomtjærdda buol­
vas buolvvaj – ållu suojmma.
Meran lij dal juohkkalágásj guolle. Duodden lij nis­
so majt manáj vuohtjet ja njuovvat. Nissobierggo le
njálgge gå dav tjáhttji gålgge jågån nágin tijmav. Ja
de lij nuorjjo. Nuorjon lij assás náhkke, vargga da­
gu vuovsán.
Gábmaga jali tjátjega ma lidijin nuorjonáhkes goa­
rodum, da lidji nuorjoga.
Lájbbe lij juo ájggá boahtám. Dasi galgaj jáffo mij
sjaddá gå li gårne majt goarnni gierggegårnajn mij
lij vargga juohkka goaden sámij lunna. Etjin val sij
oasstám nav ållo gårnev majt soajttep jáhkket. Si­
ján lidjin áhkkara gåsi gårnev sádjit gå gidá boahtá.
Bivggegårnne lij buoremus Nuortta-Vuonan dajna
gå dat láttaj jus giesse lij buorre ja tjoasskem tjavt­
jan ij ilá árrat boahtám.
Boatsoj le årrum divna sámijda
buorren
Nágina dájs sámijs lidjin ællosáme, valla
ællim da galles gænna ællosujtto lij ájn­
nasamos æládus. Jåhtålin sij, valla ællim
da sijáj jåhtålime guhkaga. Dá sáme gæn­
na lij ælo, sij lidjin ájnnasa divna dåjda
ietjá sámijda. Siján gænnánik lidji nágin
boahttsu majt ællosáme sujttijin. Sujtto­
mákso lij viehkedit ælon gå ællosábme
dárbahij viehkev, duola degu gå lidjin
mærkkoma ja lárkkama. Gæhttjo boaht­
tsu da lidjin, majt ællosábme gehtjastaláj.
Gætjok lij ietjá, dat lij boatsoj mij ij lim
mierkkidum. Dan biellje lidjin gætjoga.
Juohkka tjavtja, maŋŋetjavtja dåk javlaj
lahkusa, de viedtjin vargga divna merra­
gáttega avtav jali guokta boahttsu alla­
sisá. Ietjasa merkas. Siján divnajn lidjin
bielljemerka, ij dåssju áhtjen ja iednen,
valla manájn aj. Nav le dábálasj årrum
ællosujton, valla dát vuohke lij dalloj aj
dábálasj daj merrasámij lunna gudi år­
run Divtasvuonan.
Álggo dákkár viessomtjærddaj le bivd­
dosebrudak gånnå sábme vierttij jåhtålit
dåk ja dåk gånnå gådde, luossa, lådde ja
ietjá ressursa lidjin gávnnat jagev birra.
Gådde dat lij viejtok boatsoj ja dat lij div­
naj oabme majt bivddin duon dán láhkáj.
Dánna dåssju nammadit vaj tjálos gáb­
magij ja suojnnij birra ij sjatta ilá guhkke.
Majt boatsoj vattij
Vuostak gåktu le julevsáme gielan. Ulmutjin le var­
ra ja varraváre. Juhtusijn le málle, ij varra.
Gå boahttsuv tsuhkki nijbijn, de gålgijtmálle málle­
littáj. Málev fierrot vaj ij giello. Máles sjaddi málle­
gáhko ja márfe. Málev manná gåjkkådit nágin tjoal­
lebiehke (guobbmolákká) sinna majt nágin bále
maŋŋela máhtá luvvadit. Jus málev duolldáda, de
sjaddá dassta jupptsa, ruosstajupptsa mij dåhkkij
dæddan biebmo guoran.
Ij dánna ienep njuovvama birra, sjaddá ilá ållo. Val­
lahuoman juojddá dan birra mij gámagoarromij
guosská.
Njuovadijn de boahttsu juolgijt jallat máddagis. Ij
gassko dagu dálla. Gå juolgijt njuova, de sjaddi gáb­
masa. Tjievtjasjuolgijs guokta ja åvddå giehtje juol­
gijs guokta. Tjoahkkáj niellja gábmasa. Gábma­
sa avtat boahttsus lij gámasgåddoarvve. Njuova­
dum juolgijs lij suonajt råhtot, njuosska suonajt majt
gåjkkådit. Suona avtat boahttsus sjattaj suodna­
gåddoarvve. Gábmasijt spánastit vaj gåjkki ja siej­
ga gåskki. Spádnasijt vuostak nijbijn vuollat nágin
muoras mij lij gæhppat vuollat.
Boahttsu oajvve jaláduváj tjiebedis luovas
aktan náhkijn. De lij dav oajve náhkev njuov­
vat ja dan náhke namma lij gállo. Njuosska
gállov manáj spánastit, valla vissjalis báhtja
gen barggo lij juolgijt ja oajvev njuovvat, sij
tsaggin gállov degu duoljev. Doarrás galggin
giesjka, unna giesjkatja ja miehtáj miehte­
muorra majna tjavggit vaj gállo siejgga. Ja de
gåjkåtjit.
Duoljev sæmmi láhkáj. Doarrás galggingiesj­
ka ma hiehpin. Giesjkaj gasska lij lahkusij
gårtta guhkke. Miehtemuorra bajemus un­
na giesjkatjis duolljev miehtáj gitta dåk vuo­
lus spiehtjamij. Ja de tsieggit dav tsakkadum
duoljev juosik gåjkåtjit gånni ij rássjoda.
Gå gábmasa ja gállo gåjkkåm, de dajt dilkkot.
Dilkkot lastoj. Lassto le muhtem tjásjbaddjo,
muorra mij sjaddá jåhkågáttijt. Tjuollat nágin
åvsijt ma ælla vuojga gasuga. Ja de skáhp­
pit bárkov skuobájn. Dajnabárkujn de ruvvit
gábmasijt ja gállojtsisbieles vaj dibmi. Mujt­
tet aj biedjin sisbielijt vuosstálahkkoj muh­
tem ájgev, lasstobárko gaskan.
Boatsoj le årrum divna
sámijda buorren, bivd­
dosebrudagá rájes gitta
udnásj bæjvváj. Gååvon
dát boatsoj le Njalla­
vávrregátten Svieriga
bielen. Gåvvididdje: An­
ders Urheim.