74 / 80
74
Sámis
22/2016
VÁLDOÁŠŠI
Dán artihkkala váldoášši lea Sámi vuoigatvuođalávde
gotti stuorra čielggadusaNAČ1984: 18 loahppaboađus.
Lávdegoddi bijai ovdan ovttajienalaš unnitloguálbmo-
ga politihkalaš vuođđooainnu, mii iešalddes lei stuorra
menestus. Ii oktage almmolaš čielggadus Norggas
leat dahkkon nu vuđolaččat ja prinsihpalaččat bures
čilgejuvvon go Sámi vuoigatvuođalávdegotti čielggadus,
ja dát lávdegoddi doaimmai dalle láhkakomitean.
Prinsihpalaččat gehččojuvvon maŋit áiggis, de ođđa
uksarahppin doibme lávdegotti čielggadus, vuđolaš riik
kaviidosaččat dahkkon gulaskuddanbargu ja Stuorra
dikki ovttajienalaš sámi vuođđoláhkaparagráfa mearrá
dus ja sámi parlameantta ásaheapmi. Ii dušše Norggas,
muhto maiddái riikkaidgaskasaččat.
Máilmmidásis, ii
veahášge unnit.
Mun duosttan čuoččuhit nu aiddo danne, go sámi ál-
bmot – nu mo mun oainnán dan – lea máilmmis ol-
len bajimuš dássái go lea sáhka álgoálbmot vuoigat
vuođain. Dát duohtavuohta dávjá jávká áigeguovdilis
váttisvuođaid geažil. Muhto nuppi dáfus: Gos máilm-
mis, ovdamearkka dihtii, gávdnojit lága bokte mearri-
duvvon álbmotválljejuvvon parlameanttat álbmogiidda
mat geográfalaččat leat integrerejuvvon?
Norga lea ratifiseren ee. Eurohpálaš olmmošvuoigatvuo
đakonvenšuvnna ja ILO konvenšuvnna nr. 169. Ratifise
ren mearkkaša ahte riikka bajimuš dási lea dan dohkke
han. Ratifiserejuvvon konvenšuvdna oažžu semikonsti
tušuvnnalaš árvvu, mii mielddisbuktá ahte gullá Norgga
lágaide. mii mearkkaša dan ahte jos dákkár konvenšuvd
na ja riikka sierra lágat šaddet vuostálagaid, de lea dák
kár konvenšuvdna bajábealde. Norggas lea dát mear
riduvvon Stuorradikkis miessemánu 21. b. 1999 Olm
mošvuoigatvuođalágain.
Namuhan eará máilmmidási ođđa lihkostumiid, dán
vuoru girjjálašvuođa bargguin uksarahppi lihkostumiid.
Uksarahppin danne go geavahuvvojit dakkár vejolaš
vuođat maid gohčodan "girjjálašvuođa goanstan", ahte
addit jiena earáid "jaskes jienaide". Dán vuogi dievas
mahtii Vilgesruošša girječálli
Svetlana Aleksijevitsj
girjjis "Soađis eai leat nissonolbmo muođut", man olis
oaččui girjjálašvuođa nobelbálkkašumi 2015:s ja nu son
bajiduvvui seamma dássái go Ruošša meaštárat nugo
Dostojeskij ja Tolstoj.
Čilgedettiin mo Sámediggi ásahuvvui de ferte
vuhtii
váldit prinsihpalaš jurddašeami allodaga
, mii šattai
áidna bálggis gokko beasai politihkalaš suhkkes vuovd-
di čađa. Sámi vuoigatvuođalávdegoddi, dehálaš gula
skuddanásahusat ja dasto vel Stuorradiggi besse dear-
van dán vuovddi čađa, ja gudni ja ánsu lehkos daidda.
Die lei okta ja deháleamos bealli.
Nubbi lea gis go mun ja eará sámi guovddáš olbmot
leat geahččalan bajidit "jaskes sámi jienaid" ja geava-
han namuhuvvon "girjjálašvuođa goansttaid", maid lean
SvetlanaAleksijevitsjii gudnin bidjan.
Ja de áššái mii dal de dujiid das šattaš.
Mikal Urheim.
Govva: Lofotpostens fotosamling -
Arkiv i Nordland.