Sámis 22

Sámis

22/2016

"MÁNÁS LEA DÁRBU DIEHTIT GII SON LEA,

MAN ÁLBMOGII GULLÁ JA GOS ŠADDU

DAT LEA."

Ná lei jurdda go mii, Oarjevuona sápmelaččat, álggii-

met. Oarjevuotna, gos min sámi ruohttasat ledje čiek

ŋalit šaddan, dat fertii gáddjojuvvot go dohko min

gullevašvuohta lei nu nanus.

Mun ain muitán áddján, guhte min mánáid váimmuid

gielai min sámi eatnigillii ja sámi eallinvuohkái, man

son nu čehpet govahalai. Go son muitalii, de oruimet

dego oaidnimin sajošdola buolašeamen vuomis. Orui-

met dovdamin mo dat jo liggii, eadnán dat láve ná loh-

kat – dållå le sámátja hægga!" Muittán maiddái áhččán

sániid dalle go 14-jahkásažžan vulgen reálaskuvlla váz-

zit: "Ale goassege gudnehuhte sámi álbmoga!"

Máŋggas mis, Oarjevuona ja Divttasvuona sápmelač

čain, muđui válljejuvvuimet suohkanstivrii, ovdagod

dái ja iešguđetlágan lávdegottiide ja ráđiide. Muhtu-

mat mis sáhtiimet muhtomin sáhkavuoru loahpahet-

tiin leaikavuođas dadjalit "muđui lea mu oaivil ahte

Oarjjevuodna ferte ovdáneapmái veahkehuvvot" ja dasa

vel lasiheimmet ahte dát lea vižžojuvvon romalaš senáh-

tas, mas muhtun senáhtor láve loahpahit sáhkavuorus

ná "muđui lea mu oaivil ahte Kartago berre biliduv

vot!" Lea ártet mo leaikkastallan sáhttá duddjot buo-

ri ovttasbargovuoiŋŋa mii dárbbašuvvui muđui dákkár

lossa áššis.

Nu mo dalle go gielddastivra galggai meannudit ruhta

ohcama ráhkadit molo ruvttofatnasa várás. Muh-

tin Moski gielddastivrra áirras dáhtui sánisaji čilget

vai ii šattašii boasttuáddejupmi, nu mo dajai, ja lasi-

hii ahte ii okta ge Moski ássi oaivvil ahte galget huk-

set molo, muhto dušše bardit vehá geđggiid badjála-

gaid. Stánejođiheaddji guldalii suollemas mojiin iežas

bellodatustiba, ja evttohii juolludit ruđa "bardit vehá

geđggiid badjálagaid". Gielddastivrras čaibme miellah-

tut, ja juolludedje ruđa ovttajienalaččat.

32 jagi boarisin jagi 1964 šadden Norgga sámeráđi laht-

tun ja ráđi lahttun ledjen vihtta áigodaga 1984 rádjai.

Oktiibuot 20 jagi. Mun dás namuhan measta sánis sát-

nái maid Ságat-áviisa čálii ođđajagemánu 18. beaivvi

2013:

Čohkkájin kantuvrrastan Måskkes ja isken gávd-

nat čovdosiid nu gohčoduvvon sámi čuolmmaide

guovtti dásis – báikkálaččat Oarjevuonas, julev

sámi guovddášguovllu namas ja riikka dásis, man

oktavuođas mun ledjen mielde meannudeamen

guovddáš sámi áššiid álggu rájes jo Norgga sáme

ráđi lahttun.

Muitalan iežan dahkamuša dán oktavuođas danne go

37-jahkásažžan lei mus sáhkavuorru 1969:s sámeáššiid

ráđđeaddi stáhtaráđi birra, ja oasit dán sáhkavuorus lea

Sámi vuoigatvuođalávdegoddi siteren NAČ:s 1984: 18

siidduin 480–484.

Mus ledje guokte čielga ovdamuni barggadettiin sáme

áššiid koordineremiin hálddahusa oktavuođas ja sámi

álbmotdáhtu almmolaš orgánajurdagiin. Nubbi lei mu

Elin Rimpi Urheim, Kjell Borgen,

Mikal Urheim ja Ole K. Sara.