SÁMIS Nr. 15

Sámis

15/2014

MargaretheWiiga

rahčamušat fidnet

sámi ABC-girjji

Solveig Andersen

argarethe Wiig riegádii Bergenii 1903:s.

Su áhčči lei telegrafainšenevra ja eadni lei

vuođđoskuvllaoahpaheaddji. Go son lei

geargan joatkkaskuvllas, de náitalii Alf Wiigain gii lei

nammaduvvon Kárášjoga suohkanbáhppan. Eask-

kanáitalan gávpotbárra vulggiiga Kárášjohkii 1923:s,

ja dat lei sudnuide kultuvrrašohkka.

"Mun gal evttohan

ahte moai máhcce fas ruoktot, dán gielas in ádde sáni ge,"

dajai suohkanbáhppa Wiig go soai bođiiga Finnmárkui.

Muhto soai bisáneigga Kárášjohkii 11 jahkái ja sudnui-

de riegádedje 3 máná dohko, Jenny, Are ja Karl Mar-

tin. Jenny lea jápmán, muhto bártniguovttos leaba eal-

limin ja nubbi orru Stokkes Vestfoldas ja nubbi gis Te-

xasis USAs.

"Sis-Finnmárku lei mu eallin,"

muitalii ieš. Go sii fárre-

jedje Kárášjogas, de dajai:

"Lei dego livččiimet bággehal-

lan fárret eret paradiijasis".

Margarethe Wiig gulai sohkii Hærem/Søyland geat leat

vuođđudan skuvllaid ja servviid Norggas. Dát vuoigŋa

sus lei mielde duogážin go ražai váttis áššiiguin.

Dás lea sáhka áppesis sámegielat mánáide. Diehtte-

las vuoigatvuohta dál, muhto váttis jurdda guovtti- ja

golmmalotjagiin, go Margarethe Wiig vuos árvalii dan.

"Ii go dus leat mihkkege min birra?"

Nu jerre mánát geat bohte Kárášjoga báhpagárdimii

gallestaddat. Dát lei duogáš dasa go Margarethe Wiig

álggahii barggus oažžut muhtuma čállit ABC-girjji sá-

mi birrasis. Ii son jurddašan ahte livččii ieš sáhttit dan

dahkat, ja čállá ná iežas notáhtain:

"Máŋga jagi lean

geahččalan oaččuhit oahpaheaddjiid ja earáid ráhkadit

govvagirjji/ABC sámemánáid birra sámemánaid várás,

ja danin bivdalin buohkaid geaid deiven, ja geaid jurd

dašin veadjit dan, ráhkadit dakkár girjji. In mun jur-

dilan ge ahte livččen ieš dan veadjit, mun oidnen dušše

dárbbu. Go de Lilian Bye (gii vuođđudii sosionomaoah-

pahusa Troandimii) bođii min guossái 1939 giđa, de

geahččalin su oččodit dasa. Mun čájehin sutnje mo mu

mielas galggašii dakkár girjji ráhkadit. Son ii miehtan ii

ge biehttalan, muhto manai departementii ja doppe há-

lai stáhtaráđiin Hjelmtveit. Boađus das lei ee. reive Al-

fii (mu isisdii.)"

Háliidan veahá muitalit Margarethe Wiiga barggu birra

ráhkadahttit sámi áppesa. Dat leai váttis girji máŋgga láhkái.

Mun lean bargan dáinna fáttain maŋimuš jagi ja dahkan

das girkohistorjjálaš dutkosa Searvegottefakultehtii.