Sámis 33

Sámis 33/2021 33 1 KAI VÁHNEMAT LEIGGA riegádan Girkonjárggas, sudnos lei seammá sealgeeadnige. Soai guktot leigga sápmelaččat, muhto Kai áddii easka maŋŋelis, ahte lei iešge sápmelaš. “Mun hirpmás­ tuvven, go bohten Finnmárkui 1970-logus ja ohppen, ahte in leange dušše belohahkki sápmelaš, muhto buohkat mu sogas ledjege sápmelaččat. Movt mis sáhtii dát buot váldojuvvot eret ovtta sohkabuolvva áigge?” “Mu nubbii máttaráddjá Isak Carlsen, dahje Guhttás Is- sát, lei riegádan Guhttásis lahka Gárasavvona ja fárrii Ákšovutnii, gos ledje muhtin sámi bearrašiid geasse- guohtuneatnamat, ja álggii guolástit ja bargat eatna- ma ealáhusa várás. Nubbi máttaráddjá lei Jon Ivarsen Porsanger dahje Jolle Jovna, gii fárrii Kárášjogas Lavtte- johkii (Brennelv) lahka Leavnnja. Goappašagat bođiiga boazosámi bearrašis, muhto massiige dan duogáža sier- ra sujaid dihte. Áddjá Olaus Isaksen oamastii báikenama Arneng ruovttubáikásis Ákšovuonas ja fárrii Girkonjárgii barggu dihte. Nu dagai maid nuppi áddjá Ivar Porsanger, gii luobai sohkanamastis Porsanger go fárrii Amerihkái. Mun gáttán sudno dahkan nu beassan dihte eret iežaska vássánáiggis, muhto Olaus gal muitalii mu eadnái, ahte leigga dárrolaččat dalle go leigga Norggas, vaikko bearašustibii fas muitalii, ahte son lei ruoŧasápmelaš.” Kai oahpai, ahte máttarádjás ii lean vuoigatvuohta jie­ nastit iige oassálastit politihkkii, juos ii oahpa lohkat ja čállit dárogiela. Mearrasámi áhkku Ártnis heahpanii iežas sámivuođa dihte maiddái, muhto náitalii goitge badjesápmelaččain. Kai dovdá dan bákčasa, maid su máttarváhnemat fer- teje leat dovdan: “Go oahpan sámegiela, mus orru ahte vuoittán dan badjel, maid mu váhnemat leigga šaddan vásihit, mii mis lei suoláduvvon. Ledjen darvánan traumii ja mus orru, ahte lea árvvolaš oažžut dan fas ruovtto- luotta, maid mii leat massán. Dalle go orron Finnmárk- kus, dovden iežan leamen dego ruovttus ollu eambbo go Amerihkás. Eanas oasi mu eallinagis ledjen dovdan, ahte