Sámis 32

40 Sámis 32/2020 bi heagga divttášii olbmo ávkkástallat su iežas birgema dihte. Danin lea maid gu­ lahallan ja juogadeapmi dehálaš. Dat lea láhttet olmmožin. Dán mii leat oahppan iežamet máttuin ja dát oahppu fievrriduvvo boahttevaš buolvvaide”. (Sámeráđi 21. Sámi konferánssas Troantes 2017) Máimmi dutkit deattuhit ahte dákkár álgoálbmogiid ekofilosofalaš árbi, mas lea holisttalaš lahkoneapmi ja mas vuoiŋŋalaš bealit leat dássálagaid eará dieđuiguin ja máhttuiguin lea ávkkáláš otná globála máibmái. Dát filosofiija bisuha ja nanne máilmmi máŋggabealatvuođa ja dat heive vuolggansadjin gáddjugoahtit ja gáht­ tegoahtit máilmmi luonddubirrasa (Berkes, Fikret 1995, UN Declaration On the Rights of Indigenous Peoples, 2007). Sámit ja álgoálbmogat miehtá máilmmi dáis­ talit bisuhit sin vuorrováikkuheaddji- ja lagas oktavuođa birrasii mas ceavzilis ovdá­ neapmi boahttevuhtii lea divraset go ahte olmmošnálli ekstrema vuogi mielde ávk­ kástallá luondduin, gurren dihtii boahttevaš buolvvaid luonddu resurssaid. Sámi ja álgoálbmot árbevieru mielde ii sáhte sirret vuoiŋŋalašvuođa, buorideami, dekoloni­ serema ja dearvvašmahttima, baicce doalahit dáid oktan diehtun. Sámi ekofilosofii­ ja sáhttá láidestit min oktavuođa sámi bassibáikkiide ja dien láhkai váikkuhit dasa mo mii áddet iežamet sámi identitehta, geat mii leat sápmelažžan. Dás lea dekoloni­ seremii vuoibmi. Vuosttasin almmuhuvvon Synnøve Persena Bassibáikkit-čájáhuskatalogas Bassibáikkit/Hellige steder 21.11.2020–07.02.2021 Deaddiluvvon čálli ja Sámi dáiddaguovddáža lobi mielde.