Sámis 27-28

Sámis 27–28/2018 7 Juohke kopimašiinnas oaidná man ollu lea máŋgen. Norggas lea mašiinna oamasteaddji geatnegahtton Kopinor soahpamuša olis dieđihit loguid Kopinorii. Kopinor ráhkada dasto jahkásaš statistihkaid mat muitalit man ollu lea máŋgen, ja maid lea máŋgen. Logut čájehit ahte eanemusat máŋgejit fágagirjjálaš teavsttaid, erenoamážit oahpponeavvuid. Dát dahká ge dan ahte Sámi fágagirjjálaš foanda oažžu stuorimus oasi jahkásaš sámi kopibuhtadusas. Sámikopiija bokte sámi čálliide. Dehálaš boađus lei dattetge dat ahte sámi teakstaduoji oamasteaddjit Suomas ja Ruoŧas galget ohcat stipeanddaid suoma ja ruoŧa organisašuvnnaid foanddain. Sin duohkái vurkejit buhtadusa dan ovddas go sámi teakstaduoji máŋgejit Suomas ja Ruoŧas. ČÁLLISTIPEANDDAT BEROŠKEAHTTÁ RIIKKAID RÁJÁIN? Sámi foanddat mat leat ruhtaduvvon davviriikkalaččat leat geatnegahtton addit stipeanddaid sámi čálliide, dáiddáriidda, journalisttaide jna. Muđuid gal eai leat sámi foanddat háliidan earuhit sápmelaččaid riikkaid gullevašvuođa dihtii. Mis lea goit okta foanda man sisaboađut bohtet soahpamušain dušše Norggas, na- malassii Sámi fágagirjjálaš foanda. Jos Fágagirjjálaš čálliid- ja jorgaleaddjiid searvi ja dan foanda eai datte- ge beroš das mii fondii buktá sisaboađuid – ja juoga- da foandda buhtadusruđa singuin geain virggálaččat eai leat vuoigatvuođat foandda stipeanddaide – dat bohciidahttá erenoamáš hástalusa guovddáš searvái Sámikopiijii. Fuobmá artihkkala ovddit časká. Foanda livčče dainna vugiin duššadeamen Sámikopiija ákkaid suoma ja ruoŧa organisašuvnnaid ektui, dan dihtii go suoma ja ruoŧa foanddat leat dat mat sáhttet fállat sti- peanddaid suoma ja ruoŧa sámi vuoigatvuođalaččaide. VEL OKTA ČUOLBMA Sámikopiija bealis mii leat fuomášahttán vel ovtta čoavddekeahtes čuolmma. Namalassii – goit 70% das mii čállojuvvo Sámis buot sámegielaide, lea buvtta­ duvvon norgga beale sápmelaččain. Go giella lea seamma buot golmma riikkain, de lea maiddái nu ahte dát 70% teakstaduojis geavahuvvo maiddái Suomas ja Ruoŧas. Dat mearkkaša dan ahte oamasteaddjit Norg- ga bealde čohkkejit buhtadusruđaid suoma ja ruoŧa oamasteaddjiid foanddaide. Min buhtadusruhta gal dattetge ii boađe rastá riikkaid rájáid, omd. Sámikopii- ja bokte sámi foanddaide. SÁPMI LEA OKTA – eaige riikkaid ráját galgga min heađuštit. Sullii nie daddjui Sámiráđi 1980-jagiid oktasaš sámepolitihkalaš prográmmas. Erenoamáš buorre njuolggadeaddjin min oktasaš sámi rahčamušaide. Ovttaid áššiid olis dat- tege fuobmát ahte doppe leat doarvái heađušteaddjit oktasaš sámi rahčamušaide, ee. sii geat gozihit ahte riikkaid rájáid galgat doahttalit. Buhtadusruđaid hár- rái gal lea rádjá rabas nuppi guvlui, Norggas Supmii ja Ruŧŧii, muhto ii fal nuppi guvlui.