Sámis 27-28

28 Sámis 27–28/2018 Geažideapmi ja eará gaskkalaš dadjanvuogit leat árbe­ virolaš sámi gulahallanvuogit. Dát guoská sihke verbála ja ii-verbála gulahallanvugiide. Sámi girjjálašvuođas ih­ tet iešguđet dákkár gulahallanvuogit estehtalaš gaska­ oapmin sámi girjjálašvuođas. Čájehan dán artihkka­ lis moadde ovdamearkka Jovnna-Ánde Vest trilogii­ jas Árbbolaččat (1997–2005) , ja su vuosttas románas Čáhcegáddái nohká boazobálggis” (1988). Jovnna-Ánde Vest lea eret Roavvesavvonis, suo­ mabeale Deanuleagis, ja son lea ássan Parisas maŋimuš 30 jagi. Son lea čállán gávcci romána, jorgalan moa­ naid girjjiid davvisámegillii ja son lea čállán artihkka­ liid sámi servodaga birra. Su vuosttas romána ovddas, Čáhcegáddái nohká boazobálggis, vuittii son vuosttas sámi románagilvvu, man norgga lágádus Aschehoug & Co lágidii ovttas sámi lágádusain Davvi Media o.s. Árbbolaččat nubbi oassi ovddas oaččui son Sámeráđi 2003 girjjálašvuođa bálkkašumi. Ráiddu maŋimuš girji, Árbbolaččat goalmmát oassi, evttohuvvui 2006 Davvi­ riikkaid ráđi girjjálašvuođa bálkkašupmái. Lill Tove Fredriksen Árbbolaččat ráiddu dáhpáhusat leat biddjon Máhtebáikái, mii lea smávva sámi giláš Eatnojohgáttis Davvi-Suomas. Muitalus álgá 1960-logu álggogeahčen ja bistá gitta 1980-loguide. Dán áigodagas ledje ollu rievdadusat Suoma majoritehtaservodagas. Árbbolaččat teavsttas oaidná lohkki mo ođđaáiggi boahtin dađistaga váikkuha sámi gilážiid eallimii Davvi-Suomas. KULTUVRRALAŠ KAPITÁLA Geažideapmi ja eará sullasaš gulahallanvuogit leat sá­ miid gaskkas dábálaš gulahallanvuogit go lea juogamaid man nu sivas ii áiggo dadjat njuolgga. Leat máŋggat tearpmat mat muitalit eahpenjuolgga gulahallanvuo­ gi birra, omd.: geažidit, beasadit, garvvašit ja mohko- hallat . Sáhttá dadjat ahte dákkár gulahallanvuohki lea oassi sámi kultuvrralaš kapitálas, ja oassi smávva servo­ daga birgendáidduin. Gáibida máhtu áddet ja dulkot dákkár gulahallama, nu mo maiddái oaidná eará sá­ mi njálmmálaš árbevierus, nu mo juoigamis. Girjjálaš­ vuođa teakstadujiid lohkamis ferte máhttit lohkat linn”Ii datge leat munnuidda veadjemeahttun”