Sámis 27-28

Sámis 27–28/2018 29 jáid gaskkas, nu mo omd. Vuokko Hirvonen čállá iežas prográdu barggus: Luđiid konnotašuvnnaid dulkomis gáibiduvvo máhttu dulkot daid ja dat bealistis čuožžu inter­ tekstuála kompeteanssas kultuvrra dásis. Sániid dihto sekundára sisdollui laktašuvvá lassemearkka­ šupmi dušše dihto konteavsttas. Nuba bohcco sier­ ra namahusaid hálddašeapmi gáibida juo stuorát gielalaš máhtu ja kultuvrra dovdama. Mađe dárki­ labbot meroštallan ášši lea jearaldagas dađe váddá­ sabbon šaddá dulkon; dehalažžan šaddá kodaid ád­ den. (Hirvonen 1991: 24) Seammá deattuha maiddái Harald Gaski (1997: 210– 212): sámi giellamáhttu ja konteakstamáhttu leateren­ oamáš dehálaččat jos galgá áddet kultuvrralaš siskkáldas koda. Čájehan dál guokte ovdamearkka mat govvidit namuhuvvon sámi gulahallanvugiid: ”II DATGE LEAT MUNNUIDDA VEADJE- MEAHTTUN” Geažideamit, mohkohallamat ja eará dákkár gulahal­ lanvuogit govvidit ealli gaskavuođa Vest románaper­ sovnnaid gaskkas . Smávva sámi báikegottiin lea leamaš hui dehálaš olbmuide máhttit dákkár árbevirolaš gu­ lahallama, omd. addin dihte earáide dieđuid kránn­ jái dahje siidaguoibmái dan láhkai ahte ii soardde ii ge suhttat nuppi. Vest teakstadujiin geažideamit ihtet ea­ nemusat dialogain, nu mo vuosttas ovdamearkkas, mii lea ságastallan váldopersovnna Heaikka ja kránnjánisso­ na Káhtariinna gaskkas. Heaika lea trilogiija álggus áid­ na gii lea fárren eret Máhtebáikkis ja fas boahtán ruovt­ toluotta. Son lea máŋga jagi bargan sohka- ja guovllu historjágirjeprošeavttain. Dál son lea fuomášan ahte ái­ gu čállit muhtin erenoamáš ádjá birra, Heargenjár-Lás­ se, gii elii guovllus moadde buolvva áiggi. Son oažžu ve­ ahki ja ollu dieđuid kránnjánissonis Káhtarin, gii oaid­ ná dán prošeavtta vejolašvuohtan beassat eret Máh­ tebáikki dálueamit-suoivanis. Káhtarin loahpa loahpas áŋgiruššá prošeavtta ovddideami eanet go Heaika ieš, gii ii leat šat nu sihkkar nákce go dan oba ge čađahit. GEAŽIDEAMIT SÁMI GIRJJÁLAŠVUOĐAS