Sámen 2

Sámen 2/2017      9 Peter Ericson le historihkkár gut le sierraláhkáj åtsådal­ lam gåktus svieriga ællosáme li jåhtålam ja gånnå si­ jáj dálvveguohtomdáfo ájgijt tjadá. Sån le årrom áss­ jediehtte moahtten riektán ællosámesijdaj ja Svier­ gia stáhta gaskan. Muv åvdås sån tjadádij sige tjallagi­ jt goahteguláskuddamij birra ja riegádum- ja gástadum­ girjijt. Ållo mejla mannin munnuv gaskav, åvdån ruoptus. Mån dádjadiv suv mejlajt dåssju muhtemærráj. Tjalliv diedojt nav gåk mån iesj lidjiv dádjadam ja rádjiv rupp­ tot Peterij gut vásstedij «vargga nåv, valla dån le dádja­ dam boasstot.» Ja navti måj de gisjkadijma desik såba­ dijma mån lidjiv dádjadam riekta láhkáj majt sån munji lij diededam. Majt sån lij gávnnam, dassta måj vuojnij­ ma Elsa viertti riegádam ållu Vilhelmina láhkusin. Peter lij aj gávnnamman dábálasj dat lej gå ællosámijn Vilhel­ miná dáfos lidjin dálvveguohtoma vuona bielen dan rij­ karájá mij dalloj lij rábás jåhtet badjel. Sån gávnaj dat lij ållu dábálasj jagij 1840- ja 1850-lågon ja muhtem dálvijt aj jagij 1870-lågon. Sån gávnaj aj juojddá dan jåhtemsij­ da birra gåsi Elsa gulluj. Dan jåhtemsijdan ællim dálvve­ guohtoma vuona bielen dan dálve 1877/78 mij le mid­ jij ájnas dán ássjen. Ietjá bágoj javladum: Fámilja Laula ij jåhtåm vuona bælláj dan tjavtja gå Elsa riegádij. Ericsona miela milda de lij dat jåhtemjuogos ållu lahka Vilhelminá dalloj gå Elsa riegádij, dan sajen man nam­ ma Storseleby. Valla gå sån gætjájdallá ja javllá «vuojn­ nu degu» de ij le huoman duodaj diehto jus Elsa le rie­ gádam gånnå jáhkkep. Valla de båhti ietjá vuosádusá masta vuojnnu Elsa viertti riegádam svieriga bielen. Tjallagijn goahteguláskuddamij birra ma gulluji jagijda 1875–1884, dajn le tjáledum Elsa vuorrasap viellja bir­ ra: Thomas Leonard Larsson Laula le riegádam vuona bielen jagen 1874. Jus dal aj Elsa lij riegádam vuona bie­ len, de le jáhkedahtte suv birra lij aj dat mierkkiduvvam sæmmi láhkáj. De boahtep dal gatjálvissaj jus dal riegádumbiejvve ajtu le riekta tjáledum. Le gus de mánnágássta årrum nav áj­ nas Elsa fámiljan gå sij måk dal galggam doalvvot gålmå biejve vuoras mánátjav girkkuj. Ericson javllá dat lij dábálasj ristagis sámij lunna gu­ di viessum jagij ma lidjin 1800-lågon. Sij sihtin gásta­ dit mánáv nav ruvva gåk åvvå máhttelis. Mánná lij vanj riegádam aktan árbbesuttojn. Jus mánná ij lim gásta­ dum, de vahák ij mannam divvot åvvå goassak – ihke­ venájgen. Njuoraga aj jámadin nav álu. Dan diehti sij Jagen 1904 almmudij Elsa Laula oanegis tjállusav man namma le «inför lif eller död»