Sámen 2

60 Sámen 2/2017 mij álmmuksidodav. Vuostasj ávkke lij muv sadje gå áj­ ras Vuona sámeráden. Ja nubbe lij gå mujna dannák lid­ jin guokta huj buorre bagádiddje. Vuostasj lij stuorra­ diggeålmåj Harald Samuelsberg gut lij Vuona sámeráde njunjusj avtat rajes 16 jage. Nubbe lij sámeráde ållu dåk mihtos tjálle Hans J. Hensriksen. Mån sunnuv viehka vieledav ja lev viehka gijttevasj gå sunnuv mujttáv. Duot ájádus konsultátiv stáhtaráde birra, ij lim má dat álgos muv, valla Harald Smuelsberga. Ájádus lij mun­ ji huj geldulasj. Mån dalága låhkågåhtiv ráddidushá­ me birra guovten – gålmån rijkan Europán ja åvdediv ájádusáv vijdábut dakkár stáhtaráde birra. De ham de ássje gergas nåv guhkás. Mån iv bárep. Tjál­ liv Vuona rijka ráddidussaj ja evtudiv nammadit stáh- tarádev sámeássjij hárráj. Ja duodden evtudiv divvot Vuona sámerádev vaj dat sjaddá ulmusjválljidum sá- me rijkabiejvve, nåv gåk ávijssa Ságat tjálij 21. biejve snjuktjamánon jagen 1969. Dajna gå ávijssa dale nåv tjálij, de gåhtjoduvviv mån hålatjit daj evtudusáj birra Vuona Sámij Rijkasiebre (VSR ) vuostasj rijkatjåhkani­ men moarmesmánon jagen 1969. Dale dat muv dalusj hålla, gávnnu dat világa degu un­ na tjállagasj man namma le " konsultátiv stahtaráde sá­ me ássjij hárráj". MIJ DAN HÅLAN GÁVNNUJ Sáme galggin siegen rijka ráddimbargon, Dat lij vuo­ doájádus jali prinsihppa, masi ájádusáj lahkana guovte oajvvelijnja milta. Vuostasj le háldáduslinnja avtat bieles ja nuppe bieles boahtá linnja gånnå le iesjmierredibme degu lájttimbádde. Háldáduslinnja doalvvu dåk muhtem systiebmaj gån­ nå sij gudi galggi giehtadallat sáme ássjijt galggi liehket sáme nåv ålov gåk dábálattjat åvvå máhttelis. Valla gå sámeássje galggin giehtaduvvat, de galgaj vuodon årrot muhtem prinsihppa masta ij galggam åvvå gåsik vuolg­ get. Dat lij ållesvuoda vuojnno gehtjadum sáme tjalmij jali sámij tjalmij. Alemus dásen stáhta háldádusán galgaj dat ållesvuoda vuojnno rávkaduvvat garrasappot. Dan diehti ham de rávkaduváj aktidibme guovdásjdásen mij le ráddidus. Ja ráddidusá sisi ep mij gåktuk oattjoietján gå stáhtarádev. Konsultátiv stahtaráde, dat ma ijlim makkárik ådås Vuona rijka ráddidusájn maŋŋela jage 1945. Einar Ger­ hardsena vuostasj ráddidus, dav gåhttjun tjoahkkerád­ didus. Danna ja suv nuppen ráddidusán lidjin gålmmå konsultátiv stáhtaráde gænna ællim depártementa stivr­ rit. Dakkár stáhtaráde aj gåhtjoduváj "ministar porteføl­ ja dagá". Dåhkki aj nammadit juhte Johan Nygaardsvol­ da ráddidusán lidjin 5 konsultátiv stáhtaráde, vájku sij dal nammaduvvin eski gå lij doarro buollám 9. biejve vuoratjismánon jagen 1940. Gájbbádus dan guovdásj tjoakkájgæssáj lij fábmogis­ vuohta. Gå dat ja dat ráddidus hæjttá, de sån aj galgaj hiejttet. Dan tjoakkájgiesse ij gåjt de galggam vuolep grádas gå stáhtatjálle. Carsten Smith ja Mikal Urheim