Sámis / Sámen 30

44 Sámis 30/2019 nuorravuoda ájge gávnnu tjállagijn. Muhtem girkkobáhppa, Johan Berglund, galggá årrum akta suv venagijs. Jagen 1840 rájaj dát báhppa tjállusav muhtem ájggetjállagij man namma lij Nordisk kyrkotidning. Dan tjállusin sån giehtoj Millá Klemeta niejda viessoma birra. Tjálos galgaj vuosedit gåktus jáhkulasjvuoda dille lij sámij lunna dajn bájkijn. Tjálos gåvvi Pehr Brandellav buorre mielajn ja dajt aj buorre mielajn gejt Læstadius gåhtjudij " låkke ma lidjin degu lidnasappo". Soajttá tjálos årrot aj juokkir girkkopolitihkkalasj oajvadus, valla vássep mij dav bielev dánna. Gåk nammadum juo, de suv mánnávuoda ja nuorravuoda ájgen lidjin sujna ållo váttesvuoda bæjválattjat ja aj vuojŋalattjat. Sujna lidjin viehka vájve suv jáhkulasjvuoda hárráj, valla gå lij aktse­ lågenan jagák de jåvssådij sån Pehr Brandella lusi guhti lij muhtem báhppa Nora tjoaggulvisán. Suv lunna besaj Milla luovas guoktáladdamijs. Vuojnunagá le ságastallam Brandellajn dat mij vájkkodij Milláv álggusit Læstadiusa åvdån jáhko birra. Gå Læstadius giehttu suv birra, de suv giehton ij le duot namma Milla valla Márijá. Ja gå Johan Berglund giehttu suv birra de sujna ij le duot namma Márijá. Duobmopråvsstå Gunnar Wikmark le åtsådam viehka ålov Læstadiusa birra, låhkkij birra ja sierraláhkáj brandelliánalasj gåhttsåma birra. Suv miela milta le Milla ja Márijá sæmmi ulmusj. Nav gåktu Læstadius gåvvi Márijáv, de dat hiehpá ållu buoragijt dan ulmutjij gev Johan Berglund gåvvi ja gåhttju Milla. Duodden galggá Milla ájgenis gåhtjoduvvam Márijá. Gåktu juo bievkedum de lij Milla lågenanavtse jagák gå iejvvij Pehr Brandellav, ja dat viertti årrot gåktu vuojnnu jagen 1833. Juohkka jage lidjin duokkir risstalasj gatjádallama gådij milta. Nammadum jage sån ij lim siegen gatjadallamin mij lij Föllinge sámeednamin. Diehtep mij dan jage lij brandelliánalasj gåhttsåm álemusán. Pehr Brandell lij dan gåhttsåma åvddågiehtje. Sujna lij åvvå duojkke gå galgaj årrot sielosujtár nav ållosijda. Iesj sån giehttu dan birra muhtem girjen gånnå sån tjálij náv "mij ållu duolmoduvvap sielojs ma li åhtsåmin ... ja mån lav tsinntsim dási nágin bágov vájku iv la bessam årrot aktu allasim åvtåk minuhtav dajs ulmutjijs gudi li åhtsåmin." Gåktus manáj vijdábut dájna Millájn? Milla lij juo válldum gå Åselen iejvvij Læstadiusav. Vállduj jagen 1840 Thomas Pålssonijn gut lij Frostvijkas. Sunnuv vuostasj mánná – báhttja – dat jámij gå lij ájn njuorak. Maŋŋela, jagen 1846, oadtjojga såj niejdav mij oadtjoj namáv Anna Britha. Duobmopråvsstå Gunnar Wikmark máhtij guoradit Milla Klemeta niejda viessomav birrusij guokta lågev jage maŋŋela gå ságastallam lij Læstádiusijn. Valla de gáhtu sij girkkogirjij sista, Milla, suv ålmmåj Thomas ja sunnuv niejdda Anna Britha. Valla sæmmi girkkogirjijn le nágin gætjájdallam sij ihkap årru Vuonan. Ja jagen 1890 gávnnuji sij listan ulmutjij birra gudi e diehttu gånni li.