Sámis 29

Sámis 29/2019 7 Mánáidgárddiin lea maid hui deaŧalaš doaibma dálá ser- vodagas sámegielat guovlluin, go goappašat váhnemat leaba barggus ja mánát danin gártet jo giellaoččodeaddji agi rájes leat eará sajis go ruovttus. Váibmogiella-namahus muitala man árvvus olmmoš at- ná iežas eatnigiela, go váibmu metaforan govvidat ol- bmo dovdduid. Olu dadjanvuogit govvidit aiddo dan, nugo ovdamearkka dihte garraváimmot, lieggaváim- mot, váimmolaš, dovddan váimmustan, luittii su gitta váibmomohkkái, váibmil. Dat ahte eatnigiella lea váibmogiella boahtá ovdan máŋgga oktavuođas. Váibmogiella-čielggadusas lea ov­ damearka das mo guokte sámegielat gándda Deanus muitaleigga bispii ahte sámegiella lea sudno váibmogiel- la ja danin ferteba beassat gullat ipmilsáni sámegillii vai oažžuba das čielgasa. Váibmogiella lea nu nannosit olb- mo siskkimusas ahte máŋggagielat olmmoš dávjá dorv­ vasta dasa go lea heahtedilis. Ja máŋggagielat olmmoš gii lea massán muittu ii nu álkit vajálduhte iežas eatni- giela. Mii dárbbašit eanet dieđuid sámi gielladili birra nu ah- te mis livččii buore vuođđu man ala hukset min giel- lapolitihka. Sámedikki dáhttu lea láhčit dili nu ahte oččošeimmet nu olu olbmuid go vejolaš geavahit sáme­ giela beaivválaš giellan. Danin bargat dan ala ahte oažžut čielgaset gova das man olu olbmot geavahit sámegiela, man olu olbmot háliidit oahppat dan, man olus ádde- jit, muhto eai hála; man olu olbmot máhttet lohkat ja čállit sámegiela. Gielladili kártemis lea maid ávkkálaš diehtit man olu sámegielagiin leat guokte eatnigiela, go dán áigge álget leat olu mánát ja nuorat geain váh- nemiin ii leat seamma eatnigiella. Go váhnemat leaba hállan goabbáge iežas eatnigiela mánnái, de mánná lea beassan bajásšaddat guovttegielagin álggu rájes. Mii dárbbašit sáhttit čuovvut gielladili guhkit áigge vai diehtit goas makkár gielladoaibmabijut dárbbašuvvojit sihkkarastin dihte sámegiela boahtte áiggi. Jos galgá leat vejolaš oažžut eanet eatnigielagiid boahtte áigái, de mii fertet maiddái earágielagiidda addit buriid vejolašvuođaid beassat oahppat sámegiela dan dassái ahte sáhttet leat aktiiva giellageavaheaddjin. Ii das gal, veahkehahan dat gal maid jos oahppá giela dan muddui ahte veadjá ipmirdit sámegiela. Jos guldaleaddjis lea dan dási giellamáhttu, de dat dahká vejolažžan sámegielagii sámástit. Mađe eanet olbmot máhttet sámegiela dađe nannoset gielladilli. Orru heivemin loahpahit dán mu sáhkavuoru eatnigie- la, gollegiela dahje váibmogiela birra Nelson Mandela sániiguin: ”Go hálat olbmui dakkár gillii maid son ád- de, de dat manná su oaivái. Go hálat geasa nu su iežas gillii, de dat manná su váibmui.” "Go hálat olbmui dakkár gillii maid son ádde, de dat manná su oaivái. Go hálat geasa nu su iežas gillii, de dat manná su váibmui." Nelson Mandela