Sámis 29

Sámis 29/2019 23 RÁŠŠA Alla váriid aláš (gáissáid) gos eai leat muorat – lea gokčojuvvon smávit duolba­ lágan geđggiiguin, smávit go juovas. LUONDDUHÁBMEN Ja jiekŋa leamašge mii min luonddu lea eanemusat hábmen. Jiekŋa lea sku- vren bávttiid ja lássáid duolbbasin ja luvven eatnama ja maid lea guođđán dasa go jiekŋa nogai. Go jiekŋa suddagođii, de jieŋa vuolde golgagohte jogažat ja stuorra jogat, ja muhtin sajiin maiddái stuorra jiekŋavuloš jávr- rit. Dát jogat de ráhkadedje buot lágan sierra hámiid, nugo gorssaid ja gu- raid. Ovdamearkka dihte oaidnit mii mahkáš goikegorssaid gos measta ii leat čáhcige. Eará bázahusat jiekŋaáiggis leat juovat ja stuorra visteallosaš bávttit mat dasa leat šaddan go jiekŋa bisánii ja suttai. HÁBMEN JOATKAŠUVVÁ Vaikke vel jiekŋaáigi lea nohkan áigá juo, de liikká ii leat eanahábmen bisá- nan. Dálki lea mielde ain hábmemin min luonddu. Arvvit ráhkadit jogažiid mat fas leat šadden johkan. Go čáhci golgá, de dat borrá ja luvve veahážiid mielde geđggiid, sáddo ja minerálaid. Veahážiid ja veahážiid mielde rievdá eana hápmi. Muhtin johkamohkki sáhttá šaddat jávrin go johka njulge dán mohkki bokte. Eará háviid sáhttá čáhci oanehis bottas ráhkadit ođđa luonddunamahusa, omd. jus guolbanis fáhkka ihttá ođđa gurra. Muhto ii leat dušše čáhci mii hábme luonddu. Rievdadusat temperatuvrras, čáhci jiekŋu ja suddá, dát fas dagaha ahte bávttit luoddanaddet ja moallanaddet. Ja ná nohket várit veahážiid mielde ja šaddet eará luondduhápmin.