Sámis 27-28

54 Sámis 27–28/2018 Dan Zahavis definere heahpada. Heahpat guoská dasa gii don leat, eanet go dasa maid barggat, ja danin iht­ tá heahpatduoba álo asymmetralaš fápmooktavuođain nu mo kolonialismmas, minoritehta-majoritehta- ja sohkabeale eahpedásseárvvus – ja eanemusat dieđus ge go buot dát fáktorat doibmet ovttas. Heahpat, ii seam­ más guoskka du sivalašvuođadovdui, seammá láhkai mo dat heahpat mii čuohcá oaffariidda geat leat gillán veahkaválddálašvuođa ja inceastta. Orru álkit garvit ja eastadit konfrontašuvnna heahpa­ diin, ja geahččat nuppi guvlui. Kleemann vállje ea­ rá strategiija: bahkket sisa heahpadii, suokkardit ja hás­ talit dan. Nu mo performánssas mas son čuohppá ráiggi iežas áhpehis čoavjái ja diktá máŋga kilo buoiddi gahč­ čat olggos. Hállojuvvo Kalaallit Nunaata vuođđoáđaid ja ressurssaid birra. Buoidi lei báicce dat ressursa mii guttii dološ kultuvrra ja mii lei guovddážis lonohalla­ mis Eurohpain. Ulu, sirpalágan nissonniibi, mii nesk­ kii ja čuohpai lea allasit árvvosadnon symbola dálá áig­ gis. Buoidi ja vuodja baicce boktá áddejumi dasa mii lea primitiivvalaš, návddilágan, duolvvas ja guohca. Dakká­ ra hárve illosma deaividit allakultuvrralaš oktavuođain. Muhto nu mo Kleemann dadjá: ”The blood, the blub­ berand the meat do not really need explaining. As some­ one of a postcolonial heritage and a woman, a Greenlan­ dic woman, I have a great need to actually own the wild side of my history” (Frank 2012). Seaguhusidentitehtat Eará dáiddár gii lea válljen váldit historjjá ja stereoty­ piijaid alcces, iskat daid doallevašvuođa ja reformu­ leret daid, lea Pia Arke (1958-2007). Dánska diskurs­ sas leamaš álo hui miellagiddevaš hállat oktasaš dánska ja kalaallithistorjjás, muitalussan mo mahkáš dánskka bisáneapmi Kalaallit Nunatas baicce leai antikoloniála, danin go dat mahkáš dáhpáhuvai kalaallitlaččaide buor­ rin ja sin dohkkejumiin. Kalaallitlaččaide leamaš váddá­ set dohkkehit eahpedássálašvuođa ja sii háliidit baicce dávjjit hállat gildojuvvon muitalusain. Nuorta-Kalaallit etniin ja dánska áhčiin ja bajásšad­ dan Oarje–Kalaallit Nunaatas, Thules ja Dánmárkkus, čuoččuhii Pia Arke de facto ahte lei sáhka oktasaš his­ torjjás, vaikke dat guhkkin ere lei vuostálasvuođaid ha­ ga, nu mo dánskalaččat dan háliidit muitalit. Moadde dánska girječálli leat maid muitalan iežaset bajásšaddamis Kalaallit Nunaatas, nu mo Hans Ja­ kobHelms (r. 1949), NajaMarie Aidt (rt. 1963) ja Iben­ Mondrup (r. 1969). Monstruparomána Godhavn