Sámen 2

58 Sámen 2/2017 OAJVVEÁSSJE Dán ártihkkala oajvveássje le dat mij sjattaj maŋemus mierredus Sámeriektá stuorra árvvalusán NOU 1984: 18. Juogos buvti åvddån avtajienalasj vuodovuojnov dan politihka harráj mij guosská unneplågojda. Dat lij ietjastis májnnodahko. Aktak bihko árvvalus Vuona rijkan ij le nåv snivva ja prinsihpalattjat tjadádum de­ gu dát árvvalus Sámeriektájuohkusis mij dalloj lij degu láhkakomitéa. Sámeriektájuohkusa árvvalus, dárkkelis guláskuddam­ barggo dan birra åvvå rijkav miehtáj ja Stuorradikke av­ tajienalasj guorrasibme vuodolága sámepárágráffaj ja Sámepárlámenta vuododibmáj, dat lij tjoahkkáj ja prin­ sihpalattjat bálgestjuollam. Ij dåssju Vuona rijkan, val­ la aj rijkkagasskasattjat. Værálda åvdemusáj buohta, ij unnep gå nåv. Dav mån duostav tjuottjodit dajna gå vuojnáv sámeálm­ muk le værálda åvdemusán gå gæhttjap man guhkás dat jåksåm álggoálmmugij máhttelisvuodaj ja riektáj hárráj. Ájggeguovddelis váttesvuoda máhtti dav vargga tjieh­ kat, valla nuppádis: Buojkulvisá diehti, gånnå ietján væráldin gávnnuji álmmukválljidum lágalasj párlámen­ ta sidjij gudi li geográfalasj sæhkálakkoj årro álmmuga? Vuona rijkka le rátifisijrrim duola degu Europealasj al­ masjrievtesvuoda konvensjåvnåv ja ILO-konvensjåvnåv nummar 169. Rátifisijrrit le gå násjonálalasj tjoaggul­ vis dåhkkiida. Rátifisijrridum konvensjåvnnå, dasi le vattedum vuodolága tjuovvo vuohke, mij merkaj juh­ te konvensjåvnnå le vuona láhka. Ja duodden vil: Jus dakkár konvensjåvnnå ja nágin sierraláhka boahteba vuosstálakkoj, de konvensjåvnnå manná åvdån. Vaj Vuo­ na rijkan nåv galggá, le Stuorradigge mierredamAlmasj­ rievteslága baktu mij dåhkkiduváj 21. biejven moarmes­ mánon jagen 1999. Mån nammadav ietjá ådå sjivnjádusájt ma li værálda åvdemusán, dá bále viedtjadum girjálasj bálgestjuol­ lam bargojs. Bálgestjuollam dan baktu mij muv mie­ las le "girjálasj juodna" mij le jienav vaddet iehtjádij "jie­ nadis gielajda". Dat vuohke le joarkedum ållesvuoda rádjáj biedjisgárjjela girjjetjálles Svetlana Aleksijevitsj suv girjen "Doaron ij le makkárik nissuna muohto". Dat girjje vattij sunji girjálasj Nobela guddnebálkáv 2015. Ja vil duodden lågŋij suv sæmmi allagij gå gárjjela åvdemus girjjetjálle duola degu Dostojevski ja Tolstoj. Gå galggá giehttot gåktus Sámedigge sjivnnjeduváj, de le huj dárbulasj dav giehttomav anedit prisihpalasj ajá- dallama allagin. Dat vuohke lij dat ájnna máhttelis­ vuoda balges tjada dan vuovdde gånnå nåv ållo poli­ tihkkalsj råhkke ja rájge. Sámeriektájuogos, ájnas gulás­ kuddama juohkusa ja maŋemus Stuorradigge båhtin divna ållu buoragijt dan roahkok vuovde tjadá. Dat le vuostasj ja ájnnasamos. Nubbe le gå mån ja ietjá sáme gudi årrum åvdån vádt­ se, lip gæhttjalam dahkat nåv vaj "sjávodis sáme jiena" gulluji, de lip mij dahkam sæmmi vuogijn gå majt mån gåhtjov Svetlana Aleksijevitsja "girjálasj juodna". Ja de ássjáj, mij så dal dat såjtisj sjaddat. Mikal Urheim. Govva: Lofotpostens fotosamling - Arkiv i Nordland.