Sámis 31

Sámis 31/2020 37 Vággi D eanunjálbmi, gokko Deatnu deaivvada mearain, lea duháhiid ja­ giid mielde šaddan earenoamáš eanadahkan. Ollu sáddot leat boahtán deanu fárus ja leat dahkan stuorra njálmmádatguovl­ lu mas leat coagánat mat šaddet olličázi vuollái, eanaluvvan sáttocoagánat mas leat juohkelágán ovdánahttinservvodagat. Guhkkin mearas leat boares soahkevuovddit, coagániin lahka meara leat gáddešattut. Biegga ja čáhci rievdadit čađat guovllu, muhtun coagánat jávket, earát ihtet. Dát dynámalaš guovlu lea ráfáidahttojuvvon ja dahká Deanunjálm­ mi luonddureserváhta. Dat lea dat njálmmádatguovlu olles Norggas mii lea eanemusat luondduviđá. Eanáš stuorra joganjálmmiide leat ásahuvvon industriija, girdihápmanat dahje fanashápmanat, ja guovllut leat massán lunddolaš rievdama mat ovdal ledje. Deanunjálbmi ráfáidahttojuvvui vai beassá suodjalit geologiija, šattuid ja ealliid. Deatnu lea okta dain jogain Norggas mas lea stuorámus erohus ali­ mus ja vuolimus čáhcedásis. Giđđadulvi sáhttá leat stuoris ja bistit guh­ ká. Earenoamážit dulvvi áigge buktá deatnu mielddis ollu sádduid ja šad­ dadanávdnasiid. Dát dagaha stuorra šattolašvuođa go rávdnji bisánago deaivvada mearain. Šaddo- ja ealliplanktonat atnet ávkki šaddadanávd­ nasiin ja dahket vuođu buot alitdáse ealliide ja lottiide. Dulvi dukte maid mearabeale suoidnejalggaid ja dat lea stuorra ávkin šattuide ja divrriide. Reserváhta golmmalogi njealjehaskilomehteris leat dušše moad­ de mat leat goike eanan. Bajimus oasis deanus dat lea aiddo máttabealde Deanunjálmmi stuorámus sullo, Ođđasullo. Dat lea máŋga čuohte meh­ ter guhku ja das šaddá dat mii navdimis lea máilmmi davimus ránesleaibe­ vuovdi. Gussagoalsi