Sámis 31

32 Sámis 31/2020 GUOKTE JAGI ÁIGI lei Norggas stuorra dáhpáhus. Norgga Stuorradiggi mearridii ásahit kommišuvnna mii galgá guorahallat dáruiduhttima váikkuhusaidsá- miid, kvenaid ja norggasuopmelaččaid vuostá: “Kom- misjonen for å granske fornorskningspolitikkog urett overfor samer, kvener og norskfinner”. 2019 rájes guoskkai kommišuvnna mandáhta maiddái vuovde­ suopmelaččaide. Sávaldat lei oažžut eanet máhtu ja áddejumi dáruiduhttipolitihka duohtavuođaid birra ja bidjat johtui seanadanproseassa. KHRONO, MII LEA bealakeahtes alitoahpu neahtta­ áviisa, čállá Duohtavuođakommišuvnna barggu birra čuoŋománu 9. beaivvi. Kommišuvnnas leat moanat akademihkkarat, ja dan oktavuođas lea buorre go Khronos lea ášši dán birra. Khrono artihkal ii buvtte lohkkái ollu ođđa dieđuid. Kommišuvdnalahttu Pia Lanes lea fiinna cealkámuš: “Lea njuorasmahtti vásihit ahte olbmuide ain nu čuohcá dat mii lea dáhpáhuv­ van.”Dát ii leat dattege nu erenoamáš. Váldosivva manne máŋggas dáhtto dán kommišuvnna ásahuvvot, lei juste danne go dat mii lea dáhpáhuvvan ain čuohcá garrasit olbmuide. VÁSÁHUSPERSPEKTIIVVAS DOAIMMAI DÁRUI- DUHTTINPOLITIHHKA nu ahte jaskadit biddjojuv­ vojedje mearrádusat johtui, ja váikkuhedje garrasit sámiid, kvenaid, norggasuopmelaččaid ja vuovde­ suopmalaččaid eallimii. Eiseválddit eai jearran jos dát álbmogat dáhtto dán politihka. Sis eai bivdán cealká­ mušaid, eai ge jearran sis jos dát livččii geaidnu buorre ja čuvgejuvvon eallimii. Makkár mirko dákkár jávohis- vuohta buvttii, besse sámit ja kvenat vásihit go mán­ návuohta billašuvai, ja sii fertejede oahppat birget in­ ternáhta garra ja galbma seinniid siskkobealde. KOMMIŠUVDNA LEA DÁL fargga geavahan guokte jagi njealji jagi mandáhtaáigodagas. Almmolašvuođas gullosta duollet dálle ahte de leat lágiduvvon álbmot­ čoahkkimat, ja ahte lea vejolaš olbmuide muitalit iežaset vásáhusaid kommišuvdnii. Sihke persovnna­ laččat ja čálalaččat. Mu oainnu mielde lea bargu ol­ bmuid muitalusaiguin guovddáš ja dehálaš oassi kom­ mišuvnna barggus. Ain leat eallimin máŋggas guđet sáhttet muitalit iežaset vásáhusaid. Olbmuid muita- lusaid čohkkenbargu vásitida mandáhta historjjálaš guorahallan-oassái. Persovnnalaš muitalusat buktet LILL TOVE FREDRIKSEN Duohtavuohta, seanadeapmi ja jávohisvuođa sevdjnessuoivanat