Sámis / Sámen 30

60 Sámis 30/2019 ÅLLU VUOSTAK. DIVNA sáme li má riekta sáme. Ságastit dan birra gut la riekta sábme ja gut ij la riekta sábme, dat la ållusij miela milta tjielgga dåssjedis sáhka. Valla gávnnuji da muhtem vuorassiek ulmutja gudi anedi gihtta dat mielas ahte sij li val riekta sáme. Ja gå nuorra ulmutja dáv gulli, de sij aj jáhkkegåhti dakkár sága li duodalattja ja gávnni ahte sij nuora ælla ållu riekta sáme. Dåhkki dav åtsådit lagábuj vaj dakkár jahto lidjin gáhtot dåk gåsi de. Giehpep lij de sjaddat muhtem sámijda viessot gå diehti sij li riekta sáme divna vehka ja aktak ij la nievrep jali buorep sábme gå iehtjáda. JUS DAL AJTU dåssju nágina li riekta sáme, majt li val de då iehtjáda? Li gus sij nievres ulmutja degu dålen juolggimáná gudi dárogiellaj girkkogirjen gåhtjoduvvin “uekte”. De boahtá gatjálvis: Mij la dat mij dahká muhtem sámijt riekta sábmen ja muhtem sámijt boasto sábmen? LE GUS DAT giella, juokkir varraprosænnta, genehtalasj árbbe, barggo, årromsadje, máddarij histåvrrå jali de mij? Makkára li måk de sijáj merka gudi li riekta ja gudi galggi årrot duobmára dan ássjen? DIVNA DAL MÁHTTI árvvedit ahte ulmutjijt ij maná miehttit dale nav. Valla, vil uddnik gávnnuji muhtema gudi adni sij li ienep riekta sáme gå iehtjáda. SIDJIJ LA DE buorre dåbddåt sij li bajemusán hierárkijan, jali juokkir stagána badjegietjen. Gudi ietjasa adni sij li bajemusán, sij sihti ahte divna iehtjáda galggi gæhttjalit sijáj maŋen guohtsat dåk bajás. Siján la dal måk tjielggimfábmo majna sij ietjasa dahki buorebun ienni gå divna iehtjáda. MA LI SÅ lik siva gå navti la sjaddam? VUOSTAK BUOHTASTALLAT GÅKTUS akti ájgenis lij Vuona rijka dárogielak sebrudagán. Vuona rijkka sjattaj sierra rijkka gå Vuodoláhka bådij jagen 1814 ja sjattaj ållu iesjrádálasj jagen 1905. Dalloj de sjattaj gatjálvis gudi li riekta Vuona rijka årro. Stuorbåndor de bajeduváj alemussaj ja sjattaj ienemus vuonak, gænna galgaj gávnnut ienemus vuonakvuohta divnajs. Sån åroj avtan sajen, iesjrádálajs, boandás pátrijárkka gænna ållo slihtura jali buve. Sujna lidjin ållo ednama ja duodden vil de juokkir ámmát sijda bájke sebrudagán. Suv máhtton dålusj ájgen lij binna gånågisvarra jali ietjá genehtalas buorre árbbe. Gávnnuji gus riekta sáme? RONALD URHEIM