Table of Contents Table of Contents
Previous Page  36 / 80 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 36 / 80 Next Page
Page Background

36

Sámis

22/2016

R

áfikonfereanssas Lujávrris 1990is deaivvadii Va-

lentina Julilna (Kirillova) iežas čearddaolbmuin,

deatnolaččain Káre Sombyin, gii vuosttas geard-

di lei ruoššabeale guovllus maŋŋá rájárahpama. Valen-

tina salasta gallejeaddji sániiguin: –

Oabba mun lean

vuordan du 50 jagi. Bures boahtin mu lusa Lujavrai!

Dát

govva muitala eanet go duhát sáni guovtti sámenisson­

olbmo áhpálaš deaivvadeamis, geat leaba eallin guovtte-

bealde giddejuvvon rájá. Eahpelunddolaš rádjá mii lea

earuhan fulkkežiid ja oahppásiid lagabui vihttalogi jagi.

Dan oktavuođas go Tråantes/Troanddimis lea stuor-

ra čalmmustahttin 100-jagi rahčamis demokratiija,

rievttalašvuođa ja girjáivuođa ovddas, de lea lunddo­

laš geahčastit guvlui man birra mii unnán diehtit, na­

malassii Guoládatnjárgii. Tråante 2017 ulbmil lea čalm­

mustahttit ja gaskkustit historjjá sápmelaččaid, sá-

mi kultuvrra ja historjjá birra 100-jagi perspektiiv­

vas. Nu fal, mii sápmelaččat leat okta álbmot njeal-

ji riikkas, Norggas, Ruoŧas, Suomas ja Ruoššas. Muh-

to maid diehtit mii ruošša sámiid 100-jagi rahčamusas?

Maid oahpašeimmet mii min čeardda oappáin ja viel­

jain geaid mii eat leat gallestallan lagabuid 50 jagi?

Guoládaga sámiid historjá čuvge midjiide ahte sii sit­

katvuođain ja sávrivuođain leat ceavzán álbmogin, ča­

đa sođiid, koloniserema, eretduvdilemiid ja bággofár­

remiid eret iežaset árbevirolaš eatnamiin, kultuvraassi­

milašuvnna, kollektiiviserema, doarridemiid, bákkus

bargoleairraide fievrriduvvon ja maiddái lagaš bearaš­

olbmuid steavlidemiid. Gudnejahttit ferte dán min ál-

bmoga geaid lohku lea ollu vuollelis 2000 olbmo. Sii

orrot riikkas mii ii leat nagodan doallat iežas "lohpá­

dusaid" buoridit dilálašvuođaid riikka árktalaš guovl­

luid eamiálbmogiidda, namalassii deaŧalaš áššiin nugo

eananvuoigatvuođaid, iešmearrideami rievtti, biepmu,

oahpahusa, dearvvašvuođa ja barggu dáfus. Dáid beliid

lea eamiálbmotorganisašuvdna RAIPON cuiggodan

kritihkalaš raporttas maid leat sádden ONa olmmoš­

vuoigatvuođa ráđđái.

Ruošša Guoládaga koloniseren álggahuvvui jo

1100-jahkelogus, ja viidánii maŋitgaskaáigge 1400–

1500-logus. Dađistaga ruoššat levve ja rivde eanetloh-

kun. Gávpesadji

Lujavv’r

Луяввьр (ruoššagillii Lovoze-

ro) vuođđuduvvui 1608. Dalle lei jo sámi dálveorohat

dáppe. Kolonisttat geat guojihedje guvlui, ledje vearro­

Máret Sárá

Oabbá, mun

lean vuordán

du 50 jagi

Ruoššabeale sámit 1917–2017