11 / 80
Sámis
22/2016
11
–– Muhto mii diehtit ahte son riegádii dáppe!
–– Na, nu dajai ieš, maid, muhtun oktavuođas. Muhto
gáldut muitalit eará.
–– Gáldut leat boastut.
–– Buot gáldut go?
–– Nu fal.
–– ... mo son dasto livččii vejolaš ahte gásttašuvvui
Vualtjeregirkus golbma beaivvi boarisin?
–– Báhppa lea čállán boastut.
–– Eh… sáhtášin go riŋget ruovttoluotta go Norgii fas
joavddan?
–– Ále riŋge, áiggun dušše muitalit dál. Don leat čállán
boastut, gulat.
–– Na... mo oaivvildat ahte 1877:s galggašedje njuorat-
mánáin mátkkoštit Såvsoes Vualtjerii golbma beaivvis?
–– Dieđát go man jođánit boazu máhttá ruohttat???
–– Njuoratmánná vel noađđin?
–– Na, ii jur njuoratmánná noađđin, muhto, ah, dat ruht-
tet gal viehka jođánit, na, DAT LEAVIEHKAVISSIS!
Ja dása nogai gulahallan.
Sávašin ahte šattašeimmet ovttaoaivilis, buot sápmelač
čat, ahte Elsa vuosttažettiin lei sápmelaš. Aiddo gos son
riegádii ii leat dehálaš dán ektui ahte son lei erenoamáš
dehálaš sámi álbmogii ja min politihkalaš historjái.
Doaivvun ahte baicce sáhttit geahččat ášši ná: Elsa elii
rievttes sámi eallima. Son rasttildii riikarájáid ohpihii
ahte ohpihii. Nu mo mii Deanuleagis rasttildit suo-
ma/norgga riikarájá beaivválaččat, nu mo Duortnos
leagi ássit johtet Suoma ja Ruoŧa gaskkas, juste nu jođii
Elsa Ruoŧa ja Norgga gaskkas. Son lei máttasápmelaš,
árbevieru bealušteaddji, feminista, čielggusvuođa áŋgir
deaddji, risttalaš ja avantgarde. Jus vel su áiggis, dak-
ka maŋŋá uniovnna loahpaheami, šattai muhtumin
dadjat iežas riegádan Såvsoes, de ii leat dat čáhppes gie-
lis ge. Son han gulai maiddái dohko. Lea várra seamma
buorre de, ahte ii oktage gilli lea stuorat mátkkoštan
industriija huksen dan nammii ahte livččii Elsa Laula
riegádanbáiki.
Son lea min. Buot sápmelaččaid Elsa. Buriin ja baháin.
Su eallingeardi ja muitu fátmmasta olles koloniseren-
historjjá. Eat mis leat vuos buot sánit. Mun doaivvun
ahte mii goas nu dovdat dakkár givrudaga álbmogin,
ahte nagodat sániid bidjat buot daid áššiide, mat midjii-
de leat geavvan. Jus ain ealán dalle, de čálán ođđa girjji.